روزی به شدّت گرم بود و هر کس، گوش های از ردایش را بر سر می کشید و گوش های دیگر را از شدّت گرما زیر پاهایش می نهاد.
بر روی درخت های سَمُرة یا طلح، سایبانی پارچه ای در برابر خورشید برای پیامبر خدا آماده ساختند و چون نمازش را به پایان برد، در میان مردم و بر روی کجاوه های شتران، به سخنرانی برخاست و صدایش را بلند کرد و به همه رساند و گفت: «سپاس، از آنِ خداست و از او کمک می گیریم و به او ایمان داریم و بر او توکّل می کنیم و از شرارت های نفْس و کارهای زشتمان، به او پناه می بریم؛ همو که چون کسی را گمراه گذارد، هدایتگری نخواهد داشت و چون کسی را هدایت کند، گمراه کننده ای ندارد و گواهی می دهم به یکتایی خدا و بندگی و رسالت محمّد.
امّا بعد؛ ای مردم! من به زودی دعوت حق را اجابت می کنم و پیرامون رسالتم از من سوال میشود. از شما نیز می‌پرسند. شما چه پاسخی دارید؟
گفتند: گواهی می دهیم که تو رساندی و خیرخواهی کردی و کوشش نمودی. پس خدا به تو جزای خیر دهاد!
فرمود: «آیا به اینکه خدایی جز خداوند یکتا نیست و محمّد، بنده و فرستاده اوست و بهشت و دوزخش حقیقت دارد و مرگ حق است، گواهی نمیدهید؟ و به اینکه قیامت، بی هیچ تردیدی آمدنی است و خداوند، همه آرمیدگان قبرها را برمی انگیزد؟»
گفتند: چرا، به این گواهی می دهیم. گفت: «خدایا! تو گواه باش».
سپس فرمود: «ای مردم! آیا نمی شنوید؟». گفتند: چرا.
گفت: «من پیش از شما، به حوض [کوثر] وارد میشوم و شما، در کنار آن نزد من میآیید. پهنای آن حوض به اندازه فاصله میان صنعا (در یمن) و بُصرَی (در جنوب سوریه) است و جام های آن پرشمار چون ستارگان، و نقره‌ای است. بنگرید که درباره ثقلین (دو چیز گرانسنگ)، بعد از من، چگونه رفتار می کنید».
کسی ندا داد: ای پیامبر خدا! این دو چیز گران بها چیستند؟
گفت: «ثقل بزرگتر، کتاب خداست که یک طرفش در دست خدای عز و جل و سوی دیگرش در دستان شماست. به آن، چنگ زنید تا گمراه نگردید؛ و ثقل دیگر که کوچکتر است: خاندان من است. خدای ریزبینِ آگاه به من خبر داده که هرگز آن دو از هم جدا نمی شوند تا در کنار حوض [کوثر] بر من میآیند، و من، این را از پروردگارم برای آن دو خواستم. پس بر آنها پیشی مگیرید، که هلاک می شوید و از آنها عقب نمانید، که هلاک می شوید».
سپس دست علی (ع) را گرفت و آن را تا آنجا بالا برد، که سفیدی زیر بغل هر دو پیدا شد. همه مردم، علی (ع) را شناختند.
آن گاه رسول خدا (ص) فرمود: «ای مردم! چه کسی به مؤمنان از خود آنان سزاوارتر است؟» گفتند: خدا و پیامبرش داناترند.
فرمود: «خدا، مولای من است و من مولای مؤمنانم و به آنان از خودشان سزاوارترم. پس، هرکس من مولای اویم، علی مولای اوست». سه بار این را گفت (و در نقل احمد، پیشوای حنبلیان، «چهار بار» آمده است).
آن گاه عرضه داشت: «خدایا! با هرکه با او دوستی میورزد، دوستی کن و با هرکه با او دشمنی می ورزد، دشمنی کن و هر که او را دوست می دارد، دوست بدار و هر که دشمنش می دارد، دشمن بدار و هرکه یاریاش می کند، یاریاش کن و هرکه رهایش می کند، رهایش کن و حق را بر مدار او بچرخان. هان! حاضران به غایبان برسانند». (متن کامل روایت داستان غدیر از زبان استاد پناهیان را از این جا بخوانید)
