به نام خداوند بخشنده مهربان
این مجموعه آموزش پویانمایی، صلواتی است. برای سلامتی و فرج آقا امام زمان (عجل الله تعالی) و شفای همه بیماران صلوات بفرستید.
برای متحرکساز (animator) شدن چاره ای جز تلاش کردن و کسب تجربه ندارید. یک متحرکساز باید از طرز حرکت اجسام لذت ببرد، به آنچه در اطرافش می گذرد، به ویژه به حرکت های دنیای پیرامونش دقت کند. باید به نوعی بازیگر باشد و بتواند به جای شخصیتی که قرار است به حرکت درآورد را بازی کند.
برای یک متحرکساز خوب شدن باید طراحی واقع گرایانه را بیاموزید و تا جای ممکن بر آن مسلط شوید. لازم است تناسب های بدن را درک کرده، عکس العمل ماهیچه ها و مفاصل را نسبت به هم و محدوده و حالت های حرکت بدن را بشناسید.
در نهایت هنر پویانمایی نیازمند تلاش، صبر، دقت و اعتماد به نفس است. شاید کسی بگوید آموختن طراحی لازم نیست اما به زودی خواهید فهمید که تا چه اندازه به آن احتیاج دارید و قرار نیست برای همیشه فقط یک توپ را متحرک کنید. با نمی توانم شروع نکنید و با آن ادامه ندهید. بدانید که با نمی توانم و نمی فهمم و نمی شود سرانجام به مقصد نمی رسید. شجاع باشید و نترسید.
نگاهی گذرا به انواع پویانمایی
بخش اول
پویانمایی روى کاغذ (paper animation)
یکى از روش هاى سنتى پویانمایی که اجزا، شخصیت ها (characters) و حرکت هاى آن ها، پس زمینه (background) و در حقیقت تمام اجزاى تشکیل دهنده یک قاب (frame) روى یک صفحه کاغذ کشیده مى شود. در این روش پس زمینه هر بار و در هر قاب دوباره کشیده مى شود. در این روش از میز نور استفاده مى گردد. هنگامى که کار رنگ آمیزى قاب ها که تمام بخش هاى آن روى یک صفحه کشیده شده، به پایان رسید، به کمک دوربین از آن ها عکس گرفته یا اسکن مى شود. در نهایت عکس ها پشت سر هم چیده و تدوین مى شوند و پویانمایی اولیه حاصل مى شود. پس از آن مراحل صدا گذارى انجام مى گیرد تا نسخه نهایى به دست آید.
در نیمه نخست دهه اول قرن بیستم، رائول باره مشکل دوباره کشیدن تصاویر پس زمینه را حل کرد؛ سیستم اسلاش. روشى که در آن پس زمینه تنها یک بار و به شکلى طراحى مى شد که جاى شخصیت اصلى در آن خالى باقى مى ماند. سپس شخصیت روى کاغذ دیگرى طراحى شده، به اندازه فضاهاى خالى پس زمینه، بریده مى شد و بر آن منطبق مى گردید.
در سال ۱۹۱۴ راندولف برى با ابداع «پس زمینه هاى چاپ شده» ، «کاربرد سایه روشن در طراحى» و «استفاده از طلق شفاف براى تولید پویانمایی روى پس زمینه» تحولاتى در این صنعت پدید آورد و از حجم و هزینه هاى کار ساخت پویانمایی کاست.
کمى پیش از او، ارل هِرد، با ابداع مشابهى شخصیت ها را روى طلق هاى مجزا طراحى مى کرد و روى پس زمینه مى نشاند. به این ترتیب صنعت پویانمایی وارد مسیر تازه اى شد.
پویانمایی روی طلق (cel animation)
روشى سنتى براى تولید پویانمایی، این روش براى ترسیم شخصیت ها و اشیا متحرک از برگه هاى شفاف سلولوئید و مشابه آن براى هر یک از قاب هاى (frames) فیلم استفاده مى شود. شخصیت ها و پس زمینه هر کدام مجزا از یکدیگر روى برگه اى رسم و متحرک مى شوند. براى شکل دادن به کنش ها و پدید آوردن حرکت در فیلم، نقاشى ها به ترتیب فیلمبردارى مى شوند.
تصویر الف) قاب در تصویر متحرک
قاب در پویانمایی روی طلق: در این روش به تصویر نهایى که از نقاشى هاى برگه هاى طلق چیده شده روى هم و پس زمینه زیر آن ها حاصل مى شود، قاب گفته مى شود. در حال حاضر از این شیوه به شکل سنتى آن و روی کاغذ استفاده نمى شود. نرم افزار هایى براى این منظور ساخته شده اند. TVPaint وAnimation Paper از جمله این نرم افزار ها هستند.
تصویر ب) یک متحرکساز در حال نقاشى قاب هاى حرکت یک شخصیت به روش سنتى (آماده سازى قاب ها براى اجرا روى طلق)
پویانمایی روی طلق به دو روش متحرک سازى کامل یا محدود دسته بندی می شود:
متحرک سازى کامل (full animation) :
فرآیند تولید سنتى فیلم هاى پویانمایی با کیفیت بالا که در آن براى هر یک یا دو قاب دست کم ۱۲ طرح کشیده مى شود و هر قاب از ترکیب لایه هایى از طلق هاى روى هم چیده شده تشکیل مى شود که روى هر کدام تصویرى نقاشى شده و زیر همه این طلق ها نقاشى پس زمینه قرار گرفته است. تصاویر این طلق ها در هر قاب دوباره کشیده مى شوند؛ مثلا وقتى شخصیت ثابت ایستاده و در حال گفتگو است، بدن او به طور کامل روى یک طلق کشیده مى شود. این شیوه قدیمى، بهترین کیفیت را حاصل مى آورد. اغلب آثار شرکت های پویانمایی در قرن بیستم همانند دیزنى در آمریکا به این روش ساخته شده اند. هزینه هاى این روش بسیار بالا است.
تصویر پ) جاسمین، یکى از شخصیت هاى فیلم پویانمایی علاءالدین (۱۹۹۲) - محصول شرکت دیزنى. قاب هاى حرکت هر شخصیت پس از آن که روى کاغذ نقاشى مى شدند، تصویر بردارى شده و براى تهیه فیلم به تاریکخانه (laboratory) فرستاده مى شدند. پس از مشاهده این فیلم بود که متحرکساز مى توانست نتیجه تلاش خود را ببیند، به اشتباهات خود پى ببرد و آن ها را اصلاح کند یا مطمئن شود که متحرک سازى او مشکلى ندارد و مى توان قاب ها را روى طلق منتقل کرد. البته کار انتقال قاب ها روى طلق به عهده شخص دیگرى بود.
تصویر ت) سفید برفى در فیلم پویانمایی سفیدبرفى و هفت کوتوله (۱۹۳۷) - محصول شرکت دیزنى: قاب هاى حرکت شخصیت، روى طلق منتقل شده و هنرمند دیگرى آن ها را رنگ آمیزى کرده است.
متحرک سازى محدود (limited animation) :
این شیوه در مقابل متحرک سازى کامل قرار دارد. یکى از مهم ترین ویژگى هاى آن در کاستن هزینه ها است؛ با جدا کردن اجزاى موجود متحرک و لایه بندى کردن صحنه. به این معنا که تنها بخشى از شخصیت که حرکت مى کند دوباره کشیده مى شود و بقیه اجزا ثابت مى مانند. براى مثال در شخصیتى که ثابت ایستاده و صحبت مى کند، لایه دهان جدا شده و به طور جداگانه متحرک سازى مى شود. با این روش تا حد قابل توجهى صرفه جویى مى شود، اگر چه نتیجه نهایى به زیبایى و روانى متحرک سازى کامل نیست. از این روش بیشتر براى ساخت مجموعه هاى تلویزیونى استفاده مى شود.
پویانمایی هاى تام و جرى و سریال خانواده سیمپسون ها به این روش ساخته شده است (البته این مربوط به زمانی است که پویانمایی هنوز از روى کاغذ به رایانه ها منتقل نشده بود و طراحی ها همه روی کاغذ بود).
تصویر ث) قرار دادن قاب هاى شخصیت و سایر لایه هاى متحرک و ثابت روى هم براى تصویربردارى از قاب نهایى. پس زمینه آخرین لایه است و همه چیز روى آن قرار مى گیرد.
تصویر د) میز نور ساده (light box یا light table): جعبه یا میزى که روى سطح آن را شیشه اى کدر و صاف پوشانده و در زیر شیشه چراغ یا چراغ هایى نصب شده است. در صورتى که این میز براى کار پویانمایی ساخته شده باشد، گیره هاى مخصوص ثابت نگه داشتن نقاشی در محل قرار گرفتن کاغذ روى سطح میز تعبیه شده اند [در برخى رشته هاى دیگر همچون نقشه کشى نیز از میز نور استفاده مى شود]. نور زیر میز کمک مى کند تا بتوان همزمان تصاویر چند لایه کاغذ را که روى هم قرار گرفته اند دید. از این ابزار براى تطبیق و هماهنگ کردن حرکت هاى شخصیت، هنگام کشیدن قاب هاى آن استفاده مى شود.
تصویر ذ) میز نور مخصوص پویانمایی که روى آن گیره (pin) نگه دارنده ی کاغذ تعبیه شده است. این پین ها برگه هاى کاغذ را در یک سطح نگه مى دارند و کمک مى کنند تا قاب هاى شخصیت در حال متحرکسازى بر روى هم منطبق شوند (به متحرکساز اجازه دیدن طرح زیرین را می دهد به این ترتیب شخصیت بعد از متحرک سازى لرزان نیست).
فیلم ۱- پویانمایی گرتی دایناسور، اثر وینزور مک کی، به روش پویانمایی روی کاغذ، تولید ۱۹۱۴ میلادی
فیلم ۲- پویانمایی صلح روى زمین به کارگردانی هیو هارمن، ساخته شده به روش متحرکسازی کامل روی طلق، تولید ۱۹۳۱، تهیه کننده: شرکت متروگولدن مایر (MGM) یکی از فیلم های تبلیغاتی جنگ جهانى دوم
فیلم ۳- پویانمایی خارج از دید (out of sight) اثر یا تینگ یو، به روش پویانمایی دو بعدی رایانه ای، تولید ۲۰۱۰ میلادی
پایان بخش اول
