گروه فردوس

به نام خداوند بخشنده مهربان

این مجموعه آموزش پویانمایی، صلواتی است. برای سلامتی و فرج آقا امام زمان (عجل الله تعالی) و شفای همه بیماران صلوات بفرستید.

مفهوم زمان بندی و فاصله گذاری 

توهم حرکت:
قبل از اینکه به سراغ زمان بندی پویانمایی برویم، بهتر است کمی به این اصل که زیربنای فیلم و پویانمایی است اشاره کنیم که چگونه «توهم حرکت» در جایی که هیچ حرکتی وجود ندارد حاصل می شود. این پدیده شگفت انگیز به عنوان ماندگاری بینایی شناخته می شود و از این طریق است که تصاویر متحرک ساخته شده از قاب های (frames) جداگانه را روی یک نوار فیلم تجربه می کنیم. راز این توهم را باید در توانایی چشمگیر بخشی از چشم انسان جستجو کرد. شبکیه چشم، به واسطه حفظ لحظه ای تصاویر دریافتی، عامل ایجاد این توهم دید است. چشم انسان را می توان به دوربین عکاسی تشبیه کرد. شبکیه جعبه تاریک این دوربین است. با تابیدن باریکه نوری که از دریچه این جعبه (مردمک) وارد می شود تصویر روی شبکیه ظاهر می شود. اگر تابش نور قطع شود، این تصویر برای زمان کوتاهی روی شبکیه باقی می ماند (میزان ماندگاری). حالا اگر تصاویر مجزا، به شکل متوالی و با سرعت در مقابل چشم ظاهر شوند، این تاخیر موجب شکل گیری تصویر متحرک می شود.

زمان بندی:
همه متحرکسازها، صرف نظر از اینکه در چه رشته ای کار می کنند (پویانمایی سنتی ۲ بعدی، پویانمایی ایست حرکتی یا پویانمایی رایانه ای) و علیرغم سطح کاری که انجام می دهند (پویانمایی تجاری، استودیویی یا آزمایشی)، همه از همان مواد اولیه برای خلق آثارشان استفاده می کنند - زمان.
هر متحرکسازی به شکل دلخواه خود از زمان استفاده می کند، همچنان که کار یک نقاش با نقاش دیگر در استفاده از رنگ متفاوت است. و این رویکرد متنوع در استفاده از زمان است که به ایجاد تغییرات در اجرای سبک پویانمایی، اعم از خنده دار یا غم انگیز، طبیعت گرایانه، کارتونی یا انتزاعی کمک می کند.
این «واحد اصلی زمان» که ما به عنوان متحرکساز و فیلمساز با آن سروکار داریم، با توجه به سرعت ضبط و نمایش مجزای هر قاب فیلم یا تصویر ویدیویی تعیین می شود. این سرعت معمولاً به عنوان فریم بر ثانیه (frame per second:   fps) شناخته می شود.
سرعت پخش و نمایش از زمان توسعه هنر فیلمبرداری متنوع بوده است. سرعت استاندارد ضبط و پخش برای فیلم و ویدیو معمولا به این ترتیب است:

 فیلم: ۲۴ قاب (frame) برابر است با یک ثانیه

ویدیو: ۲۵ قاب برابر است با یک ثانیه (PAL)

ویدیو: ۲۹.۹۷ یا ۳۰ قاب برابر است با یک ثانیه (NTSC)

این اعداد برای دستیابی به توهم حرکت بسیار مهم هستند. میزان ماندگاری بینایی در حدود یک دهم ثانیه است، خیلی بیشتر از سرعت نمایش بر اساس fps برای فیلم یا ویدیو. اگر سرعت نمایش کمتر از میزان ماندگاری در شبکیه باشد، توالی تصاویر به صورت نامنظم و به شکل تصاویر منفرد به نظر می رسد و توهم حرکت از بین می رود.

چون یک متحرکساز، خودش سرعت کنش همه حرکت ها را با زمان بندی دلخواه تعیین می کند، دستیابی به زمان بندی متفاوت همه حرکت های متحرکسازی شده که بخواهد میسر است. کار در این سرعت های فریم بر ثانیه، غیر از موارد کاملاً فنی، توانایی خلاقیت برای متحرکسازی را محدود نمی کند و به طور کلی برای چشم قابل توجه نیست. اما برای مقایسه، ساخت فیلم های بازی زنده به «زمان ضبط شده» برخلاف «زمان ساخته شده» بستگی دارد. زمان بندی حرکت و عمل ثبت می شود نه ایجاد و این یک فرآیند خودکار است که توسط تجهیزات فیلمسازی اعمال می شود. بنابراین اغلب لازم است از شگردهای دیگر با سرعت fps متغیر استفاد کرد تا نتیجه مطلوب حاصل شود. یعنی به وسیله ضبط یا فیلمبرداری با یک سرعت و نمایش با سرعت دیگر، به حرکت های آهسته یا سریع دست یافت. برای مثال:

فیلمبرداری با سرعت کم و بعد سرعت بخشیدن به کنش هنگام نمایش (برای نمایش حرکت ابرها در آسمان)

فیلمبرداری با سرعت زیاد و بعد کم کردن سرعت کنش هنگام نمایش (حرکت آهسته بال زدن مرغ مگسخوار برای تجزیه و تحلیل)
زمان بندی اساسی ترین و بنیادی ترین جنبه پویانمایی است، اما بسته به روشی که متحرکساز در پیش می گیرد بسیار متفاوت است.

زمان بندی و فاصله گذاری:

در پویانمایی دو اصل اساسی وجود دارد که متحرکسازی به وسیله آن انجام می شود: زمان بندی (timing) و فاصله گذاری (spacing)

اما فاصله گذاری چیست و چه رابطه ای با زمان بندی دارد؟

سکه ای را در نظر بگیرید. آن را با سرعت یکنواخت در زمان یک ثانیه (۲۴ یا ۲۵ قاب) از زیر دوربین متحرکسازی عبور می دهیم. فاصله بین سکه ها از یک قاب به قاب بعدی را یکسان نگه می داریم، این فاصله گذاری ما است:

تصویر الف) نمایش سرعت یکنواخت حرکت سکه: زمان بندی یک ثانیه، فاصله گذاری یکسان

با همین زمان بندی یعنی یک ثانیه (۲۴ یا ۲۵ قاب) دوباره سکه را این بار با سرعتی متغیر از زیر دوربین عبور می دهیم: سرعت حرکت سکه را ابتدا کم، سپس زیاد و دوباره کم می کنیم. فاصله گذاری در این حرکت به شکل زیر است:

تصویر ب) نمایش سرعت متغیر حرکت سکه: زمان بندی یک ثانیه، فاصله گذاری متغیر (به اشکال مختلف و با سرعت ها و فاصله گذاری های مختلفی می توان سکه را جابه جا کرد)

زمان ثابت است اما به خاطر فاصله گذاری متفاوت، شکل حرکت متفاوت است. هرچه قاب ها به هم نزدیکتر باشند سرعت حرکت کمتر می شود و برعکس هرچه قاب های متوالی از هم فاصله بگیرند سرعت بیشتر می شود. بنابراین تعداد قاب ها تعیین کننده سرعت حرکت جسم ما است. جایی که قاب ها به هم نزدیکتر یا فشرده تر هستند، سرعت کند و زمانی که قاب ها کمترند، سرعت بیشتر می شود.

زمان بندی و فاصله گذاری در متحرکسازی سکه

زمان بندی و فاصله گذاری بسیار مهم هستند. زمان بندی را به صورت ذاتی درک می کنیم اما فاصله گذاری را باید بیاموزیم. برای درک بهتر لطفا ویدیوی زیر را بیینید: